Sau mấy tháng dư luận dậy sóng, cho đến nay, hiện tượng thầy Thích Minh Tuệ vẫn tiếp tục lôi cuốn sự quan tâm của người dân cả nước, mang lại cho chúng ta nhiều cảm nghĩ khác nhau, vui có, buồn có, tích cực có, tiêu cực có, song nhìn chung, đó là những bài học kinh nghiệm quý giá giúp ta rèn luyện bản thân, sống tốt hơn, trong đời sống xã hội cũng như đời sống gia đình.
Bằng một cái nhìn hạn hẹp, người viết bài này nhận thấy hiện tượng thầy Thích Minh Tuệ gợi ra một số nét như sau:
– Tâm hướng thiện là nét cơ bản trong đời sống tinh thần của người Việt. Hình ảnh hàng trăm, hàng ngàn người chờ đợi, đón tiếp thầy Minh Tuệ bằng tấm lòng ngưỡng mộ, cử chỉ thành kính là một thực tế xuất phát từ cái Tâm hướng thiện tiềm tàng trong lòng mỗi người. Nó không cho các xàm tăng và bọn ăn theo một cơ hội nào để lật ngược tình thế, nó dập tắt ngay tức khắc mọi mưu toan phá bỉnh cuộc hành thiền vĩ đại của các bậc chân tu. Nhiều trang mạng giở trò phá bỉnh đã phải vội vã gỡ bài trước phản ứng cuồng nhiệt của những người có lương tri.
Tuy nhiên, tinh thần hướng thiện của người dân mình chưa có dịp được nhiều bậc chân tu uốn nắn, hướng dẫn, nên đôi khi họ bị lợi dụng vào những trò nhảm nhí của giới xàm tăng. Hình ảnh một xàm tăng thuyết giảng bằng sự tấu hài thô tục mà công chúng vẫn cười lăn, cười bò, cười hả hê, là một trong những hình ảnh đau lòng về nhận thức của người Phật tử trước cái đúng, cái sai của sự tu hành.
– Hiện tượng Thích Minh Tuệ làm lộ rõ sự ngộ nhận cho rằng một nhà tu hành khổ hạnh chỉ lo cho mình, không trực tiếp đóng góp gì cho xã hội. Hình ảnh khắc khổ, đầu trần chân đất của thầy Minh Tuệ, nét khiêm cung trong thái độ, lời nói, sự buông bỏ mọi giá trị vật chất ở đời, đã giáo dục nhiều người trong chúng ta về đạo hạnh của người sống tốt, góp phần giúp công chúng nhận ra đâu là chánh pháp, đâu là tà đạo. Kết quả “thất thu” 75.000 người chiêm bái và cúng dường tại hai chùa Phật Quang và Ba Vàng trong mùa Phật đản năm nay, so với tổng số tổng số 125.000 người trong mùa Phật đản 2023, cho thấy hiệu ứng tích cực đó.
– Hiện tượng Thích Minh Tuệ làm lộ mặt hàng ngũ xàm tăng. Có lẽ đến bây giờ nhiều Phật tử mới bật ngữa, hiểu ra rằng đồng hồ Rolex sư đeo, điện thoại Vertu sư cầm, xe hơi Audi sư đi là kết quả của những đồng tiền cúng dường mồ hôi nước mắt của họ. Họ sẽ mang cảm giác của người bị lừa đảo và sẽ tìm đến những nẻo tu mang lại cho họ sự giác ngộ đích thực, thay vì đã làm con tin u mê của bọn lừa dối, phĩnh phờ.
Những xàm tăng dù sân hận đến đâu cũng phải cúi đầu trước lẽ phải. Họ tìm cách cắt xén những buổi thuyết giảng kêu gọi cúng dường, những lời tuyên truyền một thứ “đạo pháp” không có trong bất cứ sách vở nào. Song công chúng cũng cần phải cảnh giác trước phản ứng trả đũa nhắm vào người lương thiện của những kẻ cảm thấy bị mất mát cả vật chất lẫn tinh thần, và hèn hạ nhất là sự trả đũa chính đồng đạo của họ.
– Sự giám sát của công chúng đối với hành tung của giới xàm tăng ngày một chặt chẽ hơn, giúp hạn chế được những toan tính sử dụng sai mục đích tiền cúng dường, từ đó, cơ hội làm những việc công ích cho chùa chiền, quảng bá đạo pháp chân chính sẽ nhiều hơn. Mấy ngày qua, sự kiện “bom hàng” một chiếc xe trị giá hàng tỷ của một kẻ tiêu biểu cho giới xàm tăng, bị dư luận mang ra chế giễu, cho thấy sự khác biệt như nước với lửa giữa vị chân tu theo hạnh đầu đà với những kẻ mượn danh tu hành để sống thừa mứa, ăn trên ngồi trước thiên hạ.
– Hiện tượng Thích Minh Tuệ cho thấy sự bất ổn của một tổ chức Phật giáo chịu sự chi phối của nhiều thế lực trong xã hội. Tổ chức này có những dấu hiệu bao che cho những xàm tăng ma mị, lừa gạt công chúng bằng cách kêu gọi cúng dường để mưu cầu lợi lộc ở kiếp sau. Lớp công chúng bị ma mị đó bị coi như những nhà đầu tư, bỏ vốn ra, nhưng lợi nhuận chỉ là những lời hứa hẹn láo lếu. Những bài giảng xàm xí, đi ngược lại đạo pháp của Phật giáo, được dung túng ngày này qua tháng nọ, trong khi một bậc chân tu nói lời ngay thẳng như thầy Thích Minh Đạo bị kỷ luật ngay chỉ vì một lời nói chưa đủ nghĩa. Người ta có cảm giác là bài nói chuyện của sư Minh Đạo nhằm tán thán sư Minh Tuệ, đã làm phật lòng những kẻ ghen ăn tức ở và họ chực chờ một cơ hội dù là nhỏ nhất để trả đũa.
– Từ sự kiện thầy Minh Đạo, ta đau lòng nhìn thấy nỗi cô đơn của những nhà tu chân chính. Họ không mồm loa mép giải, dụ dỗ, dọa nạt công chúng bằng những bài giảng chỉ nhắm vào “công đức” cúng dường. Họ tu âm thầm, hoạt động Phật sự bằng những đồng tiền cúng dường khiêm tốn của lớp Phật tử cũng thiếu thốn như họ, nhưng tấm lòng trọng nghĩa của họ vô cùng to lớn.
Cho đến ngày thầy Minh Đạo bị “kỷ luật”, hầu hết trong chúng ta mới biết được rằng thầy đang nuôi dưỡng nhiều trẻ em mồ côi, nhiều người già yếu, bệnh hoạn. Thầy không lu loa kêu gọi cúng dường, thầy âm thầm làm những việc có ích cho đời, vì thế “kiếp nạn” thầy vừa trải qua khiến chúng ta ứa nước mắt nghĩ đến sự cô đơn của bậc chân tu. Cũng từ đó, ta tin rằng còn có nhiều thầy Minh Đạo khác đang âm thầm lo cho đạo pháp, vẫn an bần lạc đạo trong nỗi cô đơn của mình. Họ đáng được chúng ta tìm đến, chia sẻ những nhọc nhằn, giúp họ có điều kiện tối thiểu để hoằng dương đạo pháp.
– Trong giới doanh nghiệp làm ăn chân chính, đã có nơi “quay xe”, quyết định dùng những đồng tiền cúng dường vô bổ trước đây để cứu giúp những phận đời bất hạnh trong xã hội, những em bé mồ côi, những người già neo đơn, những người tàn phế bị vứt ra ngoài xã hội sau khi chiến tranh kết thúc. Sự lan tỏa những cảm nghĩ và việc làm chính đáng trong giới doanh nghiệp sẽ có hiệu ứng xã hội vô cùng to lớn, góp phần giáo dục thế hệ trẻ trước những vấn đề quan trọng của đất nước.
– Hạnh tu của thầy Minh Tuệ đã lan tỏa sang các tôn giáo khác, nhiều linh mục Công giáo, tu sĩ giáo phái Hòa Hảo, tán thán bậc chân tu Phật giáo bằng những nhận định sâu sắc, có tác dụng kết nối niềm tin của tín đồ nhiều tôn giáo khác nhau, gia tăng sự hiểu biết và cảm thông giữa con người với con người, bất luận họ thuộc về tôn giáo nào
– Hiện tượng thầy Thích Minh Tuệ cũng bắt đầu lan tỏa ra ngoài nước. Đó là cơ hội cho thế giới thấy được chân giá trị của một cộng đồng những người Việt Nam tu theo Phật giáo, làm sáng tỏ nhiều vấn đề liên quan đến Phật giáo tại Việt Nam. Mặt khác, nó cũng gián tiếp cho thấy một khía cạnh tích cực trong chính sách về tôn giáo của nhà nước Việt Nam, đối với lòng tín ngưỡng thuần thành của công chúng. Đây là một cơ hội, và cũng là thách thức, cho những người phụ trách về tôn giáo trong bộ máy nhà nước.
Lê Nguyễn
